Nu de formatiebesprekingen weer zijn begonnen en er zelfs vanuit de onderhandelende partijen gelekt lijkt te worden, nadert de komkommertijd zijn einde. De NOS dook onlangs in de geschiedenis van het begrip ‘komkommertijd’ en kwam tot de conclusie dat dit al aan het eind van de achttiende eeuw werd gebruikt.

Ook in de negentiende eeuw was ‘komkommertijd’ een bekend begrip. Via krantenzoekmachine Delpher (overigens een schatkamer aan informatie voor de politiek historicus) stuitte ik op een aardig artikel in de Vlissingsche Courant van 25 augustus 1845, een krant waaraan Donker in die periode meewerkte. Elk vakgebied, zo betoogt het artikel, heeft zijn eigen komkommertijd, maar de politieke komkommertijd is ‘de tijd, waarop de Leden der Staten-Generaal niet zijn vergaderd, en er dus weinig leven in de Staats-brouwerij is’:

‘Gedurende dien tijd is gewoonlijk de geheele Natie in eenen politischen slaap; de dagbladschrijvers weten bijna niet, waarmede hunne kolommen te vullen.’

Enigszins sarcastisch merkte de krant op dat de tijd dat de Tweede Kamer wél vergaderde beter ‘knollen- of kooltijd’ genoemd kon worden: ‘want dat er gedurende de zittingen der Kamers veel kool gedebiteerd, en nog meer knollen voor citroenen verkocht worden, om zich van deze waarheid te overtuigen, behoeft men de laatst gehoudene discussiën slechts vlugtig na te gaan’. Dit was niet verwonderlijk. Het bericht verscheen in de krant een paar maanden nadat de Tweede Kamer Thorbeckes voorstel tot grondwetsherziening – het Negenmannenvoorstel – weigerde in behandeling te nemen.

Aan de komkommertijd zou volgens de krant snel een einde komen. Nederland moest snel ontwaken uit de ‘politischen slaap’ waarin het was gesukkeld. Het artikel voorspelde dat de roep om een grondwetsherziening zou aanhouden en de Tweede Kamer snel zou moeten ophouden met ‘het lanterfanten en flaneren langs de bane der Politiek’. Het zou echter nog een goede tweeëneenhalf jaar duren voordat de koning overstag ging en een nieuwe grondwet geschreven kon worden. Hopelijk is de huidige komkommertijd sneller voorbij.