Het is natuurlijk niet helemaal historisch verantwoord om te speculeren over wat er gebeurd zou zijn als de geschiedenis net anders was gelopen, maar soms is het te verleidelijk om te laten.
Donker heeft geprobeerd vanaf 1840 verkozen te worden in de Tweede Kamer. Hij was hier weinig succesvol in, tot en met 1843 kreeg hij in de Provinciale Staten (die tot de grondwetsherziening van 1848 de Tweede Kamer moesten kiezen) niet meer dam een enkele stem. Het was een aanwijzing dat zijn hervormingsvoorstellen bij de overwegend conservatieve Statenleden toch niet in goede aarde vielen.
Anders was dat in 1844. De monsterwet van Van Hall was aangenomen en er werd weer druk gespeculeerd over een mogelijke grondwetsherziening. De pers roerde zich en de stemming was ook in de provinciehuizen te merken. Liberalen als Thorbecke, De Kempenaer en Storm werden verkozen. Provinciale Staten van Zuid-Holland mochten twee leden aanwijzen. De eerste Kamerzetel ging zonder problemen naar het zittende Kamerlid, bij de tweede was de verkiezing een stuk spannender. De regeringsgetrouwe Abram van Rijckevorsel werd met twee stemmen verschil gekozen. Hij nam echter, teleurgesteld over het krappe mandaat, de benoeming niet aan. Vervolgens werd de onbekende conservatief Mari Hoffman gekozen, met een verschil van slechts één stem. Donker werd tweede. Uiteraard speet het de liberale Arnhemsche en Vlissingsche Courant dat Donker niet was verkozen, maar zelfs het meer gematigde Algemeen Handelsblad toonde zich teleurgesteld. Donker kwam zo één stem tekort om zijn ideeën naast in de rechtszaal en de krant ook in ‘s lands vergaderzaal te laten horen.
In december van dat jaar diende Thorbecke met acht, veelal nieuwgekozen liberale medestanders in de Kamer, zijn voorstel tot grondwetsherziening in. Dit voorstel zou als het Negenmannenvoorstel de geschiedenis ingaan. Donker zou, als hij in de Kamer had gezeten, dit voorstel zonder twijfel mede hebben ondertekend. In dat geval zou het de geschiedenis in zijn gegaan als het ‘Tienmannenvoorstel’. Buiten de Kamer ondersteunde hij Thorbeckes initiatief uiteraard wel van harte.
Recente reacties